OSINT – biały wywiad

Tajemniczy świat szpiegostwa, zarówno realizowanego przez służby specjalne w państwach, jak i prywatnych śledczych w korporacjach, wielu ludziom wydaje się czymś poufnym oraz niedostępnym. Rzeczywistość jest jednak zgoła inna – pozyskiwanie informacji nie jest tak spektakularne, jak by się mogło wydawać. Nie jest jednak łatwe i potrzeba do niego wielu umiejętności oraz doświadczenia. To na prawdę żmudna praca.

Na czym to polega? Z racji tego, że zajmuję się pozyskiwaniem informacji w sektorze prywatnym, nie będę skupiał się w moim artykule na białym wywiadzie jako elemencie pozyskiwania informacji przez służby specjalne – choć niewiele różni się to od metod i działań, jakie realizujemy na rynku cywilnym; niektórzy mogliby nawet powiedzieć, że rynek prywatny działa lepiej. Na potwierdzenie tych słów niech wystarczy informacja, że często państwowe instytucje wywiadowcze zlecają analizy z zakresu białego wywiadu firmom komercyjnym.

OSINT – biały wywiad: czym jest na czym polega?

Biały wywiad to działalność, która polega na zdobywaniu informacji ze źródeł jawnych oraz takich, które są ogólnie dostępne. Działalność ta jest znana i praktykowana od wielu lat, a za jej prekursorów można uznać amerykańskie służby. Co jednak ciekawe, pojęcie „biały wywiad” jest typowo polskim nazewnictwem. Na świecie używa się nazwy OSINT, której rozwinięcie to: Open Source INTelligence, czyli swobodnie tłumacząc – wywiad ze źródeł otwartych. Osobiście wolę anglojęzyczną nazwę, która jest pełniejsza oraz jaśniejsza od polskiej.

Aby łatwiej zrozumieć, na czym polega OSINT, można opisać go za pomocą trzech cech:

• Otwarty – informacje, które pozyskuje się za jego pomocą, pochodzą z otwartych źródeł.
• Dostępny – każda osoba, jeżeli posiada odpowiednią wiedzę, jest w stanie pozyskiwać informacje za pomocą OSINT-u ponieważ takie informacje są dostępne dla każdego.
• Jawny – informacje zebrane za pomocą wywiadu jawnoźródłowego pochodzą z jawnych źródeł.

Obecnie OSINT to samodzielna, bardzo ważna dziedzina pozyskiwania informacji zarówno w służbach specjalnych, jak i w prywatnych korporacjach. Dysponujemy niezliczoną ilością narzędzi, które wspomagają proces oraz analizę informacji.

OSINT – biały wywiad, czyli pozyskiwanie informacji o ludziach i firmach

Każda informacja ma swoje pochodzenie. Na potrzeby OSINT-u możemy je podzielić na zastrzeżone, czyli tajne, oraz ogólnodostępne, czyli takie, z których każda osoba może korzystać w pełni legalnie. Jak już wiesz, w białym wywiadzie skupiamy się na tych, których pochodzenie jest legalne. Co najważniejsze, tym sposobem większość informacji można zdobyć bez narażania się na konsekwencje prawne. Biały wywiad ma bardzo szerokie zastosowanie – informacje dostarczone za jego pomocą mogą być przydatne w wielu aspektach, a najważniejsze z nich to:

• analiza konkurencji oraz weryfikacja kontrahentów
• mapowanie oraz tworzenie powiązań pomiędzy interesującymi nas osobami czy też firmami
• weryfikacja informacji na temat zatrudnianych pracowników
• badanie oraz monitorowanie trendów w danej branży
• sprawdzenia osób fizycznych.

Ani w Polsce, ani na świecie nie ma już specjalizujących się w pozyskiwaniu informacji firm, które by bagatelizowały biały wywiad i nie doceniały go.

OSINT – biały wywiad: czy to legalne?

Biały wywiad, jak wcześniej wspomniałem, polega na zbieraniu informacji ze źródeł, które są otwarte, dostępne oraz jawne. Jeżeli podczas zdobywania informacji spełnimy powyższe kryteria, nie mamy się czego obawiać, działamy w pełni legalnie. Należy jednak uważać, aby w toku zbierania informacji nie przekroczyć granicy i nie rozpocząć nielegalnych dla osób prywatnych działań, czyli takich, które są zarezerwowane dla służb państwowych i związane z „szarym” oraz „czarnym” wywiadem.

OSINT – biały wywiad: wartość informacji

Dzięki temu, że dokonujemy analizy informacji, które pochodzą z otwartych źródeł, finalny produkt, który możemy dostarczyć osobie zainteresowanej informacją, jest pełniejszy. Transparentność to jeden z elementów demokratycznego państwa. Pozyskując informacje z otwartych źródeł, wykorzystuje się to dobrodziejstwo ustroju.

Najważniejsze zalety OSINT-u to:

Niskie koszty pozyskiwania informacji – przy pozyskiwaniu informacji zazwyczaj nie ponosimy żadnych kosztów związanych z opłatą za dostęp do danych baz czy też wpisów. Zdarzają się również bazy z płatnym dostępem, nie są to jednak koszty porównywalne z wydatkami, jakie musielibyśmy ponieść w wypadu innych działań. Największym kosztem jest czas, jaki należy poświęcić na zdobycie i analizę informacji.

Szybkość w pozyskiwaniu informacji – doświadczona osoba może bardzo szybko zdobyć wiele informacji, mając tylko i wyłącznie dostęp do komputera.

Różnorodność źródeł, z których możemy pozyskać informacje – ilość źródeł, z których możemy pozyskiwać informacje, jest praktycznie nieograniczona; naszym zadaniem jest tylko wybierać źródła, które dostarczą nam prawdziwe informacje.

Informacje pozyskuje się w sposób legalny – nie narażamy się na konsekwencje prawne związane z nielegalnym pozyskiwaniem informacji, na jakie moglibyśmy się narazić, stosując inne, bardziej ingerujące w ochronę danych osobowych metody.
Dużą część procesów zbierania i szeregowania informacji można zautomatyzować, oszczędzając na tym czas.
Wywiad jawnoźródłowy zrealizowany we właściwy sposób nie pozostawia śladu.

Polecając pozyskiwanie informacji za pomocą wywiadu jawnoźródłowego, należy również powiedzieć o jego ograniczeniach oraz wadach. Najważniejsze z nich to:

Dezinformacja – największe zagrożenie dla białego wywiadu. Pozyskując informacje z otwartych źródeł, musimy mieć się na baczności i być czujnymi, aby nie powielić błędnych informacji wprowadzonych do obiegu tylko po to, aby zmylić przeciwnika. Poszukując danych informacji, dotyczących specyficznych lub specjalistycznych tematów, należy posiłkować się również konsultacjami ze specjalistami z danej dziedziny.
Zbyt duża ilość informacji, tzw. szum informacyjny – coś, co jest plusem, czasem może zaszkodzić w pozyskiwaniu informacji. Dokonując profesjonalnego wywiadu źródłowego, warto porównać informacje w jak największej liczbie miejsc. Co jednak, gdy jest ich zbyt wiele? Selekcja potrzebnych, wiarygodnych informacji w niektórych wypadkach może trwać bardzo długo.

Trudność z potwierdzeniem informacji – nie wszystkie pozyskane informacje możemy potwierdzić.

Trudność z dotarciem do źródła informacji – w pozyskiwaniu informacji najważniejsze jest, aby dotrzeć do miejsca, w którym została ona wytworzona. Bardzo często jest to niemożliwe.

OSINT-V – co to takiego?

OSINT-V jest to zweryfikowany wywiad jawnoźródłowy (ang. validated open source intelligence). W wypadku agencji detektywistycznych jest to informacja, która została w wysokim stopniu potwierdzona w wyniku innych czynności detektywistycznych, np. przez obserwację danych miejsc lub osób. Są to dane analityczne wyższej jakości, które posiadają cechy niejawności.

OSINT – biały wywiad a prywatny detektyw

Na podstawie mojego doświadczenia prywatnego detektywa mogę potwierdzić tezę, że ludzie obecnie sami chętnie dzielą się swoimi tajemnicami i za pomocą legalnych środków można czasem uzyskać informacje, które przekraczałyby wyobraźnię niejednego oficera Abwehry. Nie ukrywam jednak, że choć podczas czynności detektywistycznych biały wywiad jest ważnym elementem, którym zawsze się posiłkuję, to pewne elementy oraz dokonywane czynności wykraczają poza otwarte źródła informacji. Biały wywiad jest jednak fundamentem każdej nowoczesnej agencji detektywistycznej, a pozyskiwane na jego podstawie informacje stanowią 60% zebranych danych (statystyka własna).

OSINT wykorzystuję na początku pracy, aby zapoznać się z tematem oraz sprawdzić, co można z niego „wycisnąć” – buduję obraz sytuacji. Po zebraniu informacji oraz ich analizie decyduję, co jest jeszcze potrzebne, i uzupełniam je informacjami, które zdobywam w inny sposób. Czasem wartość samego białego wywiadu jest ogromna, potrzeba do tego jednak odpowiednich umiejętności analitycznych oraz doświadczenia osób, które go realizują.