Wywiad środowiskowy przeprowadzany jest przez detektywa w celu uzyskania możliwie jak najobszerniejszych informacji dotyczących danej osoby lub też przedsiębiorstwa. Bardzo często jest wstępem do prowadzonych czynności. Dzięki skutecznie przeprowadzonemu wywiadowi środowiskowemu można ustrzec się wielu błędów w późniejszym działaniu, co zaowocuje większą skutecznością. Wywiad środowiskowy w podstawowym wymiarze opiera się na informacjach pozyskanych od osób oraz na sprawdzaniu miejsc obecnego oraz przeszłego przebywania figuranta.
Wywiad środowiskowy prowadzony przez prywatnego detektywa różni się znacząco od tego przeprowadzanego przez pracownika socjalnego czy też policję; nie należy traktować go w tych kategoriach. Najważniejsza różnica to dyskrecja. Jeżeli jest taka potrzeba, przeprowadza się go w sposób niejawny wobec osoby, co do której gromadzone są informacje. Zazwyczaj figurant nie wie o przeprowadzanych czynnościach i w większości wypadków musi tak pozostać.
Prywatny detektyw musi potrafić rozmawiać z ludźmi, aby zdobyć interesujące go informacje, dlatego bardzo ważne są umiejętności socjotechniczne, które łączą w sobie dobór właściwej komunikacji oraz perswazji. Należy wiedzieć, że nikt nie ma obowiązku rozmowy z prywatnym detektywem, wszystko leży w jego rękach i wyłącznie od niego zależy, jaką taktykę przyjmie, aby przekonać obce osoby do rozmowy.
Jeżeli prywatny detektyw nie ma pewności, czy przebieg rozmowy nie zostanie powtórzony osobie, na temat której przeprowadzał wywiad, musi poprowadzić dialog w sposób umiejętny, tak aby całą sprawę rozmyć. Detektyw nie może podejść do wytypowanej osoby i w pierwszym zdaniu zapytać, czy zna „Kowalskiego”; musi umiejętnie prowadzić rozmowę w celu jak najbardziej płynnego przejścia na temat interesującej go osoby. Rozmycie rozmowy to słowo klucz – powinna być przeprowadzona w taki sposób, aby ten, z którym się rozmawia, finalnie uznał całą sytuację za pogawędkę o niczym. Bardzo ważne jest zachowanie wyczucia i dostosowanie się do rozmówcy, odpowiednie słownictwo oraz kulturalne podejście. Jeszcze raz podkreślam: socjotechnika to podstawa skutecznego wywiadu środowiskowego.
Wywiad środowiskowy przeprowadza się w celu zdobycia konkretnych, interesujących nas informacji. Skutecznie działający detektyw podczas przeprowadzania wywiadu środowiskowego zgromadzi potrzebne dane dotyczące m.in.:
Powyższa lista nie jest katalogiem zamkniętym, stanowi jedynie wykaz informacji najczęściej gromadzonych poprzez wywiad środowiskowy. Zakres informacji potrzebnych klientowi jest ograniczony wyłącznie wykazaniem jego interesu prawnego do ich uzyskania.
Coraz częściej także przedsiębiorstwa decydują się na zatrudnianie detektywów w celu wykonania wywiadu środowiskowego. Już w podstawowym wymiarze wywiad środowiskowy jest w stanie odkryć, że np. firma, z którą miał współpracować kontrahent, zarejestrowana jest na słupa lub też jej siedziba znajduje się pośrodku niczego. Wywiad środowiskowy wykorzystuje się także w ramach sprawdzania przyszłych pracowników i potwierdzania ich kompetencji oraz ewentualnych referencji. Pole do działania jest tutaj na prawdę ogromne.
Niezależnie od tego, czy wywiad środowiskowy jest tylko jednym z elementów przeprowadzanych czynności, czy wyłącznie on został zlecony przez klienta, powinien zawsze zaowocować raportem, czyli sprawozdaniem z przeprowadzonych czynności detektywistycznych. W dokumencie tym znajdować się powinny wszystkie informacje związane z prowadzoną sprawą.
Przeprowadzenie skutecznego i dyskretnego wywiadu przez detektywa to bez wątpienia niełatwa sztuka. Dlatego też warto zawsze sprawdzić, komu powierza się realizowanie zadania, ponieważ w wielu przypadkach szansy na drugie podejście może już nie być, a ewentualne przyszłe działania mogą zostać zniweczone na długi czas.