Pozew o rozwód

W tym artykule otrzymasz bardzo konkretny opis każdego etapu, który musisz przejść, aby otrzymać rozwód. Od decyzji o rozstaniu aż po wyrok sądu. ABC rozwodu zawarte w szczegółowym poradniku.

Decyzja o rozwodzie a pozew

Ludzie bardzo często kojarzą rozwody z bólem oraz ogromnym smutkiem, a nie powinno tak być. Jeżeli zastanawiasz się nad taką ewentualnościom, oznacza to, że nie jest Ci w życiu tak dobrze, jak być powinno, czegoś Ci brakuje. Warto postrzegać rozwód jako otwarcie nowych drzwi – na zupełnie inne, nowe możliwości.
Nikt nie mówi, że od razu będzie łatwo, ale na pewno jest to lepsze niż trwanie w ciągłej niepewności dnia codziennego. Wielu moich klientów mówi, że w odniesieniu do rozwodu żałują tylko jednego – tak późnej decyzji. Ale pora na konkrety. Podjąłeś decyzję – co dalej?

Kiedy sąd może odmówić rozwodu?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy mówi, że rozwód otrzyma się, jeżeli sąd stwierdzi trwały i zupełny rozpad pożycia małżeńskiego. Stwierdzenie to oznacza, że nie ma już trwałych więzów pomiędzy małżonkami. Nawet jednak w takim wypadku sąd może odmówić rozwodu.
Wyróżniamy trzy sytuacje, kiedy sąd odmawia rozwodu. Przy czym warto podkreślić, że każda sprawa jest zawsze rozpatrywana indywidualnie.

1. Mogłoby ucierpieć dobro małoletniego dziecka.
2. Jeżeli rozwód byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.
3. Jeżeli rozwodu żąda wyłącznie winny rozpadowi małżeństwa.

Dziecko a rozwód

Nie ma co ukrywać, bardziej lub mniej zawsze na rozwodzie cierpią dzieci. Sąd podczas rozprawy będzie badał, czy dziecko po rozwodzie zdoła rozwijać się prawidłowo. Sprawdzi także, czy rozwód nie osłabi więzi jednego z rodziców z dzieckiem. Aspekt materialny nie jest tu najważniejszy. Najważniejsze jest dobro psychiczne dziecka. Jeżeli w małżeństwie są na przykład ciągłe awantury, dla dziecka będzie lepiej, gdy rodzice się rozwiodą, a ono nie będzie już musiało stresować się każdą ich kłótnią.

Zasady społeczne a rozwód

Punkt drugi, dotyczący sprzeczności rozwodu z zasadami współżycia społecznego, ma związek z przysięgą „na dobre i na złe, w zdrowiu i chorobie”. Jeżeli Twój małżonek jest na przykład ciężko, nieuleczalnie chory, nie możesz go zostawić. Jego choroba nie wpływa na trwały rozpad pożycia małżeńskiego. Takie zachowanie jest oceniane jako niemoralne. Jest to jednak także sprawa indywidualna – jeżeli przykładowo Twój małżonek cierpi na uzależnienie od narkotyków lub alkoholu, Ty starasz się mu pomóc, ale on nie wykazuje dobrej woli i nawet minimum chęci, aby wyjść z nałogu, również masz prawo do rozwodu.

Wyłącznie winny a rozwód

Trzecią sytuacją, kiedy sąd nie zgodzi się na rozwód, będzie ta, gdy wnosi o niego małżonek, który jest wyłącznie winny rozpadowi małżeństwa, a niewinny nie chce rozwodu. Jak wszędzie, tak i tutaj mamy od tej reguły odstępstwa. Przede wszystkim niewinny małżonek nie może odmawiać rozwodu tylko dlatego, że chce drugiej stronie uprzykrzyć życie lub uzyskać korzystniejszy podział majątku. Musi mieć jasne moralne powody. Trzeba jednak zawsze umieć przekonać sąd do tego, że nasz małżonek nie zgadza się na rozwód z powodów sprzecznych z zasadami współżycia społecznego. Analizując liczne wyroki sądów, ciężko jednoznacznie stwierdzić, kiedy odmowa rozwodu jest usprawiedliwiona. W wielu analizowanych przeze mnie sprawach sąd przystał na argumentację osoby niewinnej, że przekonania religijne nie pozwalają jej zgodzić się na rozwód.

Ile kosztuje rozwód?

Od pozwu o rozwód obowiązuje stała opłata, która wynosi 600 zł. Można jednak zwrócić się o zwolnienie z kosztów sądowych w całości lub części.
Jeżeli posiadamy pełnomocnika, czyli na przykład adwokata, musimy zapłacić za jego pełnomocnictwo 17 zł.
Jeżeli sąd sam będzie miał zdecydować o podziale majątku, kosztować to będzie 1000 zł. Kwota ta spadnie do 300 zł, jeżeli w sprawie podziału sami dojdziecie do porozumienia.

Prawo określa także minimalną stawkę dla adwokata, która wynosi 720 zł. Z doświadczenia jednak podpowiem, że średni koszt reprezentowania przez adwokata to około 4000 zł.

Decyzja o zebraniu wartościowych dowodów na winę drugiej strony to zawsze dobra inwestycja. Średni koszt wynajęcia detektywa w spawie rozwodowej to kwota około 4000 zł – szerzej piszę o tym tutaj.
Jeżeli strony zgodziły się na rozwód bez orzekania o winie, połowę kosztów pozwu, czyli 300 zł, sąd zwróci powodowi, to jest osobie, która wniosła o rozwód. Pozwany będzie musiał oddać mu 150 zł, aby koszty rozwodu rozłożyły się wobec nich po równo.

Koszty postępowania sądowego ponosi osoba, która przegrała proces. Jeżeli jeden z małżonków zostanie uznany za wyłącznie winnego rozwodowi, osoba niewinna – o ile tego zażąda – otrzyma od niego zwrot wszystkich niezbędnych kosztów postępowania.

Zwolnienie z kosztów w sprawie rozwodowej

Zwolnienie z ponoszenia kosztów odbywa się na takich samych zasadach jak we wszystkich sprawach cywilnych. Musisz zwrócić się do sądu z wnioskiem w miejscu, którym ma się odbywać lub już trwa Twoja sprawa. Jeżeli sąd znajduje się daleko, wniosek możesz też złożyć w najbliższym sądzie rejonowym, który ma obowiązek przesłać go do właściwego miejsca.

Do wniosku musisz obowiązkowo załączyć oświadczenie, w którym szczegółowo opiszesz swoją sytuację materialną. Wzór takiego oświadczenia znajdziesz na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Masz także prawo o wnioskowanie do sądu o ustanowienie radcy prawnego albo adwokata z urzędu. Sąd wyrazi na to zgodę, jeżeli uzna, że takie wsparcie będzie Ci potrzebne. Co ważne, wniosek o pełnomocnika z urzędu możesz złożyć razem z dokumentem o zwolnienie z kosztów sądowych. Wniosek taki może złożyć również osoba, która nie prosi o zwolnienie z kosztów sądowych, a tylko o pełnomocnika; ona jednak również musi złożyć oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów adwokata ani radcy prawnego.
Pamiętaj, że jeżeli przegrasz postępowanie rozwodowe i zostaniesz uznany wyłącznie winnym, Twój małżonek będzie mógł niezależnie domagać się zwrotu swoich kosztów postępowania – i je otrzyma.

Gdzie złożyć pozew o rozwód?

Pozew o rozwód należy złożyć w sądzie okręgowym, nie ma jednak dowolności co do miejsca. Decyduje o tym ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków, o ile chociaż jedno z nich wciąż tam mieszka. Jeżeli nie macie wspólnego miejsca zamieszkania, pozew musisz wnieść w okręgu miejsca zamieszkania małżonka, którego o rozwód pozywasz. Tylko jeżeli nie wiesz, gdzie się obecnie znajduje Twój małżonek, masz prawo złożyć pozew w okręgu, który Ty zamieszkujesz.

Pozew o rozwód jak napisać?

1. Określenie stron pozwu o rozwód – należy podać dokładne dane obu stron. Przede wszystkim należy wpisać imiona i nazwiska, wykonywane zawody oraz adresy zamieszkania.
2. Wskazanie, czego żądasz – należy napisać, czy chcesz rozwodu z orzekaniem o winie małżonka, czy też chcesz, aby o winie nie orzekać. Jeżeli chcesz wezwać świadków, powinieneś tutaj zamieścić taką informację wraz z ich danymi oraz informacją, w jakim celu będą oni zeznawać. Wnioski, które możesz złożyć, opisałem poniżej.
3. Uzasadnienie pozwu o rozwód – pozew o rozwód należy odpowiednio uzasadnić. Jest to kluczowy element; trzeba przekonać sąd o tym, że nastąpił trwały i zupełny rozpad pożycia małżeńskiego. W uzasadnieniu dobrze byłoby wskazać dowody, które mogą na przykład świadczyć o tym, że winny rozkładowi małżeństwa jest wyłącznie Twój małżonek – szerzej o dowodach piszę tutaj. Jeżeli rozważasz alimenty dla siebie i dzieci, należy także wskazać Wasze potrzeby.

Pozew rozwodowy powinno się złożyć w trzech egzemplarzach z załącznikami dla każdego osobno. Jeden jest dla sądu, drugi dla pozwanego małżonka, a trzeci dla Ciebie – otrzymasz go z powrotem z pieczątką potwierdzającą złożenie dokumentów.

Jakie wnioski w sprawie rozwodowej możesz złożyć?

Wnosząc pozew o rozwód, możesz dołączyć różnego rodzaju wnioski, dzięki którym sąd będzie mógł zdecydować o wszystkich aspektach Waszego życia. Wnioski te dotyczą:

1. władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi,
2. uregulowania kontaktów każdego z rodziców z dziećmi,
3. ustanowienia alimentów,
4. zasad korzystania ze wspólnego mieszkania,
5. eksmisji jednego z małżonków z mieszkania,
6. podziału majątku.

Przebieg sprawy rozwodowej

Datę oraz godzinę rozprawy wyznacza sąd. Otrzymasz te dane na piśmie. Rozprawa sądowa zazwyczaj odbywa się za zamkniętymi drzwiami. Bardzo rzadko zdarza się, że obydwoje małżonkowie życzyli sobie publicznego procesu, jeżeli jednak tak by się stało, musi na to się zgodzić jeszcze sąd. Na sali obecni mogą być tylko:

1. powód, czyli osoba, która chce rozwodu i złożyła o niego pozew,
2. pozwany, czyli osoba, przeciw której złożono pozew,
3. osoby reprezentujące strony, czyli adwokaci lub radcy prawni,
4. świadkowie, którzy zostali wezwani na rozprawę w celu złożenia zeznań.

Sprawę rozwodową rozstrzygają trzy osoby: sędzia oraz dwóch ławników. Ostatnią osobą na sali jest protokolant, który jak sama nazwa jego stanowiska wskazuje, tworzy pisemny protokół ze sprawy rozwodowej.
Kiedy sąd sprawdzi listę osób, które danego dnia zostały wezwane, przechodzi do rozpoczęcia rozprawy. Warto wiedzieć, że świadkowie nie siedzą cały czas na rozprawie, ale czekają przed salą na wezwanie do środka, a po udzieleniu odpowiedzi ponownie ją opuszczają.
Sąd rozpoczyna postępowanie dowodowe.

Jakie dowody przedstawić?

Warto wiedzieć, co może być dowodem w sprawie. Nie ma zamkniętej listy dowodów, jednak najczęściej są to:

1. Przesłuchanie małżonków – sąd zawsze dokona przesłuchania stron postępowania rozwodowego.
2. Przesłuchanie świadków – jeżeli któraś ze stron zgłosiła swoich świadków, sąd będzie musiał ich przesłuchać na potrzeby postępowania rozwodowego.
3. Dokumenty formalne – na przykład akty urodzenia dzieci.
4. Dokumenty własne – mogą to być na przykład zaświadczenia o zarobkach, dokumenty od lekarza.
5. Opinie biegłych – na przykład biegłego lekarza z zakresu psychologii.
6. Dowody w postaci raportu detektywistycznego zawierającego opis działań, w tym materiały fotograficzne oraz wideo.
7. Inne dowody zebrane przez małżonków – na przykład nagrania, wydruki SMS-ów czy też billingi z telefonów.

Jeżeli interesuje Cię, jak zebrać legalne dowody w postępowaniu rozwodowym, kliknij tutaj.
Pamiętaj, jeżeli nie macie dzieci i wspólnie zdecydujecie się na rozwód bez orzekania o winie, powinno się udać uzyskać go na pierwszej rozprawie. Sąd przesłucha tylko małżonków jako świadków i nie będzie potrzeby przeprowadzania długiego procesu mającego na celu wskazanie winnej osoby. Jeżeli zastanawiasz się, czy warto walczyć o rozwód z orzeczeniem o winie, kliknij tutaj.

Rozwód, jeżeli posiadasz dzieci

Jeżeli macie małoletnie dzieci, czyli takie, które nie ukończyło 18. roku życia, w pozwie musisz napisać, jakiego rozwiązania domagasz się w kwestii opieki rodzicielskiej, alimentów oraz kontaktów drugiego małżonka z dziećmi.
Możecie przedstawić sądowi gotowe rozwiązanie i zostanie ono zaakceptowane przez sąd, jeżeli dobro dziecka będzie w jego ramach zachowane. Jeżeli nie możecie dojść do porozumienia w sprawie opieki nad dziećmi, sąd będzie musiał zdecydować za Was.
Czy dzieci będą przesłuchiwane? Wasze dzieci mogą być przesłuchiwane, jeżeli ukończyły 17 lat. Zobacz więcej tutaj.

Rozwód a wspólne mieszkanie

W wyroku sąd orzeknie o sposobie korzystania z mieszkania, jeżeli obydwoje w nim dotąd mieszkacie.

Rozwód a podział majątku

Jeżeli jesteście zgodni co do podziału majątku, przyspieszy to działanie sądu. Jeżeli jednak domagacie się nierównego podziału majątku, sprawa może potrwać zdecydowanie dłużej. Szerzej piszę o tym tutaj.

Rozwód a próba mediacji

Kodeks postępowania cywilnego wymaga, aby we wszystkich spornych sprawach przeprowadzać mediacje. Jeżeli sąd zauważy, że jest szansa na Wasze pogodzenie się, istnieje duże prawdopodobieństwo, że zostaniecie skierowani na mediacje. Jeżeli jednak sąd stwierdzi, że rozwód jest uzasadniony, ale na przykład nie możecie się dogadać między sobą w kwestii opieki nad dziećmi, również może zaproponować mediacje.

Jakie pytania zada Ci sąd? Jak się na nie przygotować?

Jak już wielokrotnie wspominałem, nie ma standardowego szablonu sprawy rozwodowej. Każda rozprawa może różnić się od innych. Sąd jednak zawsze zadaje kilka podstawowych pytań. Warto się na nie przygotować.
Sąd na pewno zapyta Cię o następujące zagadnienia:

1. Data ślubu.
2. Kiedy Twój związek zaczął się psuć; czy wiesz, dlaczego tak się stało.
3. Jakie masz zarzuty wobec małżonka.
4. Pożycie małżeńskie – nie tylko fizyczne, ale także uczuciowe.
5. Czy kochasz swojego małżonka.
6. Informacje na temat prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, a jeżeli już go nie prowadzicie, to od kiedy przestaliście.
7. Czy posiadacie dzieci, czy Ty posiadasz dzieci przedmałżeńskie.
8. Czy widzisz możliwość pogodzenia się z małżonkiem i wrócenia do niego.
9. Kto prowadzi dom.
10. Czy pracujesz zawodowo.
11. Kto i w jakim stopniu zajmuje się dziećmi.
12. Jeżeli nie mieszkacie razem, to kto wyprowadził się ze wspólnego domu.
13. Jakie masz relacje z dziećmi.

Pamiętaj, że w trakcie całej sprawy rozwodowej masz prawo do zmiany żądań, więc nawet jeżeli na początku rozprawy chcesz rozwodu bez orzekania o winie, możesz w trakcie jej trwania zmienić zdanie i wnioskować o winę małżonka.

Ustanowienie zabezpieczenia w procesie rozwodowym

Z racji tego, że rozwód może trwać bardzo długo, masz prawo przed wszczęciem postępowania – tak jak i w jego trakcie – do udzielenia przez sąd zabezpieczenia. Możesz wnosić o zabezpieczenie władzy rodzicielskiej, uregulowania kontaktów z dziećmi, otrzymywanych alimentów czy też użytkowania wspólnego mieszkania. We wniosku należy swoją decyzję uzasadnić, a także zaproponować sposób zabezpieczenia; w wypadku pieniędzy trzeba przedstawić konkretną sumę. Najczęściej zabezpieczeniu przez sąd podlegają alimenty. Druga strona ma prawo do złożenia zażalenia.

Jak sąd ocenia winę małżonków?

Bardzo ważną sprawą, o której należy bezwzględnie pamiętać, jest fakt, że nie ma czegoś takiego jak stopniowanie winy. Postaram się to ująć matematycznie, mam nadzieję, że wtedy łatwiej to zrozumiesz. Jeżeli wina jednego z małżonków będzie zaliczona jako 90%, a drugi winny rozpadowi małżeństwa będzie w 10%, sąd stwierdzi, że obydwoje jesteście winni.
To, że ogromna większość przyczyn rozwodu leży po stronie jednego małżonka, nie ma znaczenia. Nieodpowiednie zachowanie drugiego, choćby w minimalnym stopniu, doprowadza do stwierdzenia o winie obydwu stron. Sąd ma bardzo trudne zadanie. Wiadomo, że jeżeli obydwie strony chcą rozwodu z orzeczeniem o winie, będą się przerzucać oskarżeniami. Jeżeli interesuje Cię czy warto walczyć o rozwód z orzeczeniem o winie jednej strony zobacz mój po przedni artykuł.

Wyrok sądu w sprawie rozwodu

Jeżeli byliście zgodni, chcecie rozwodu bez orzekania o winie i wszystkie wasze sprawy udało się dogadać poza sądem, istnieje ogromna szansa, że po pierwszej rozprawie uda Wam się ów rozwód uzyskać. W innych wypadkach, jeżeli nie możecie się dogadać, postępowanie rozwodowe może trwać przez kilka lub nawet kilkanaście rozpraw.
W wyroku rozwodowym sąd zamieści wszystkie informacje dotyczące dalszego postępowania. Jeżeli nie zgodziliście się na brak orzekania o winie, sąd w pierwszej kolejności wskaże, kto ponosi odpowiedzialność za rozwód. Pamiętajmy, że może to być jeden małżonek jako wyłącznie winny lub sąd uzna, że obydwoje jesteście winni.
W dalszej części wyroku rozwodowego zawarte będą informacje dotyczące kwestii, o które wnioskowaliście, jak opieka nad dziećmi czy podział majątku.

Uzasadnienie wyroku rozwodowego

Sąd uzasadnienie swojego wyroku sporządzi tylko i wyłącznie na wniosek jednej ze stron lub pełnomocnika którejś z nich. Taki wniosek należy złożyć w ciągu tygodnia od ogłoszenia wyroku. Sąd sporządza także uzasadnienie, gdy jedna ze stron postanowi zaskarżyć jego wyrok.

Gdy wyrok rozwodowy Cię satysfakcjonuje

Jeżeli udało Ci się uzyskać zadowalający wyrok rozwodowy, musisz odczekać 21 dni, aż wyrok się uprawomocni. Pamiętaj, że w tym czasie druga strona może złożyć apelację. Jeżeli jednak tego nie zrobi, po 21 dniach możesz złożyć wniosek o odpis wyroku z klauzulą prawomocności. Na podstawie tego dokumentu będzie można egzekwować wszystkie postanowienia sądu.

Gdy wyrok rozwodowy Cię nie satysfakcjonuje

Jeżeli uważasz, że wyrok nie jest sprawiedliwy, masz 21 dni na odwołanie. Żeby to jednak zrobić, należy zwrócić się do sądu o uzasadnienie, na co – jak wcześniej wspomniałem – masz tylko 7 dni. Od momentu otrzymania uzasadnienia pozostaje Ci 14 dni na apelację.

Mam nadzieję, że w tym artykule udało mi się przekazać Ci wszystkie niezbędne informacje dotyczące procesu rozwodowego. Jeżeli masz jeszcze jakieś wątpliwości – pisz śmiało. Postaram się pomóc!