Kryminalistyka

Na czym polega kryminalistyka?

Kryminalistyka to badanie sposobów i środków przynoszących odpowiedzi na pytania o genezę oraz metody popełnianych przestępstw. W tym celu wykorzystywane są wszelkie dostępne narzędzia oraz teorie naukowe, po czym opracowywane metody służące wykrywaniu przestępstw oraz ujęciu sprawcy.

Na kryminalistykę składają się jej cztery podstawowe dziedziny:

• Taktyka kryminalistyczna – opracowanie zasad działań wpływających na skuteczność kryminalistyki.
• Technika śledcza – opracowywanie metod oraz szukanie nowych środków w celu skuteczniejszego zwalczania przestępczości.
• Strategia kryminalistyczna – przewidywanie oraz zwalczanie przestępczości w przyszłości, polegające na działaniach prewencyjnych.
• Metodyka kryminalistyczna – jej zadaniem jest konkretyzacja powyższych trzech dziedzin w celu zwiększenia ich skuteczności.

Kryminalistyka ma spełniać cztery, ważne funkcję jakimi są rozpoznanie, wykrycie, zdobycie dowodów oraz prewencja.

Kryminalistyka to ciągły wyścig pomiędzy przestępcami a śledczymi. Coraz nowsze pomysły oraz techniki popełniania przestępstw wymuszają na kryminalistyce pracę nad jej ciągłym rozwojem.

Można śmiało powiedzieć, że kryminalistyka jest nauką kompleksową. Wykorzystuje bowiem praktycznie wszystkie dziedziny nauki dla osiągnięcia swoich celów.

Kryminalistyka to nie kryminologia

Kryminalistyka i kryminologia to często mylone dziedziny nauki. Jeżeli miałbym w sposób bardzo prosty opisać różnicę pomiędzy kryminalistyką a kryminologią, powiedziałbym, że ta pierwsza daje nam narzędzia do zbierania konkretnych dowodów, zaś kryminologia działa w sposób bardzo teoretyczny, jako nauka socjologiczna, skupiając się na przestępcy, a także próbuje odpowiedzieć na pytanie jakie są przyczyny jego czynu (motyw) oraz warunki społeczne, w jakich go dokonał. Można więc powiedzieć, że kryminalistyka to nauka ścisła, zaś kryminologii bliżej do nauk humanistycznych, bowiem swoją wiedzę opiera na naukach psychologii, psychiatrii oraz socjologi, dzięki którym może analizować sylwetkę danego sprawcy.

Kryminalistyka oraz kryminologia to dwie różne nauki, mające jednak podobny, wspólny mianownik, jakim jest przestępstwo.

Technika śledcza w kryminalistyce

Technika śledcza to moim zdaniem najciekawsza dziedzina kryminalistyki, ponieważ zajmuje się opracowywaniem metod oraz szukaniu nowych środków w celu skuteczniejszego zwalczania przestępczości. Mówiąc zwięźle, technika śledcza ma za zadanie odnalezienie sprawcy danego przestępstwa.

W ramach technik śledczych możemy wyróżnić jej najważniejsze elementy takie jak:

• daktyloskopia – bada linie papilarne.
• mechanoskopia – bada ślady pozostawione przez narzędzie użyte przez sprawcę przestępstwa.
• grafologia – bada autentyczność pisma oraz może pomóc ustalić tożsamość jego autora.
• fonoskopia – jest to nauka związana z badaniem nagrań.
• traseologia – badanie pozostawionych śladów przemieszczania się.
• osmologia – nauka związana z zabezpieczaniem, przechowywaniem i badaniem śladów zapachowych.
• badanie mikrośladów – zajmuje się najmniejszymi materialnymi śladami.
• badanie DNA – polegające na analizie materiału genetycznego.
• fotografia kryminalistyczna – związana z fotograficznym dokumentowaniem wszystkich ważnych elementów sprawy.
• balistyka – nauka zajmująca się zagadnieniami miotania i ruchu pocisków.
• cheiloskopia – zajmująca się analizowaniem śladów ust. Co ciekawe, kształt, jaki pozostawiają nasze usta, nie podlega zmianom do 10 lat.

Nie jest to zbiór zamknięty. W ramach rozwoju nauki i metod pracy, stale powstają nowe techniki śledcze. To, co dzisiaj wydaje się nam niemożliwe, jutro może być osiągalne.

Elementy kryminalistyki w pracy detektywa

Zadaniem detektywa jest pozyskanie informacji. Profesor Tadeusz Hanausek powiedział kiedyś, że informacja to wszelkie dane o świecie zewnętrznym, które uzyskujemy albo przez bezpośrednie poznanie zmysłowe, albo przez podawany przez osobę opis jakiegoś stanu rzeczy czy zjawisk. Dla detektywa w zdobywaniu i analizie informacji bardzo przydatna jest kryminalistyka.

Jak wielokrotnie pisałem, ogromne znaczenie w pracy detektywa ma gromadzony przez niego materiał dowodowy, który tworzony jest zazwyczaj za pomocą aparatów fotograficznych lub kamer video. Jednym z elementów fotografii kryminalistycznej jest fotografia operacyjna, mająca charakter niejawny, którą często wykorzystujemy w naszej pracy. Wykorzystywanie fotografii operacyjnej nie jest oczywiście jedynym elementem kryminalistyki w pracy detektywa.
Istotne są również techniki inwigilacji, taktyka kryminalistyczna oraz techniki śledcze niezwykle ważne z perspektywy pracy detektywa. Kryminalistyka w przypadku naszego zawodu to także wykonywanie czynności operacyjno-rozpoznawczych i dochodzeniowo-śledczych. Należy jednak w tym przypadku pamiętać o Art. 7 ustawy o usługach detektywistycznych, który mówi, że detektyw nie może stosować środków technicznych oraz metod i czynności operacyjno-rozpoznawczych, zastrzeżonych dla upoważnionych organów na mocy odrębnych przepisów.